ရင္ထဲက ပုဂံ(၆)

ေရြွစည္းခံုေစတီ
ပုဂံျပည့္ရွင္ အေနာ္ရထာမင္း (ေအဒီ ၁၀၄၄-၁၀၇၇) တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့တဲ့ စြယ္ေတာျ္မတ္ေစတီ (၄)ဆူထဲမွာ တစ္ဆူအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္.....
အေနာ္ရထာမင္းႀကီးစတင္တည္ထားခဲ့ေသာ ေစတီေတာ္ကို က်န္စစ္မင္းႀကီး (ေအဒီ ၁၀၈၄-၁၁၁၃)မွ အျပီးသတ္ေအာင္ တည္ထားကိုးကြယ္ခဲ့ပါတယ္.....

ေစတီေတာ္ႀကီးအား အေရွ့ေျမာက္ေထာင့္မွ ဖူးျမင္ရပံု (၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

ေညာင္ဦးျမိဳ့ရဲ့ အေနာက္ေျမာက္ယြန္းယြန္း ဧရာ၀တီျမစ္ရဲ့ အေရွ.ေတာင္ျမစ္ကမ္းပါး သဲေသာင္ျပင္မွာ တည္ထားပါတယ္.....

ေရြွစည္းခံုေစတီေတာ္ျမတ္အား ေ၀ဟင္မွ ဖူးေျမာ္ရပံု(Google Map မွ ကူးယူပါသည္။)

ပုဂံဘုရားမ်ားရဲ့ အဆိုအရ "တန္ခိုးမွာ ေရြွစည္းခံု" ဆိုတဲ့အတုိင္း ေစတီေတာ္ႀကီးမွာ တန္ခိုးေတာ္အနႏၱႏွင့္နဲ့ ထူးျခားျပည့္စံုပါတယ္.....
ေစတီေတာ္ႀကီးကို အေ၀းကဖူးေျမာ္တဲ့ အခါ ကုန္းျမင့္ေပၚတည္ထားတယ္လို့ ထင္ရေပမယ့္ တကယ္တမ္းေတာ့ က်ယ္ျပန့္တဲ့ သဲေသာင္လြင္ျပင္မွာ တည္ထားပါတယ္.....

ပုဂံေညာင္ဦးလမ္းမႀကီးေပၚမွ ေစတီေတာ္ႀကီးအားဖူးျမင္ရပံု(၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

အေဆာက္အဦးအမ်ိဳးအစားမွာ ေျမစိုက္ေစတီအမ်ိဳးအစား(Stupa Type) ျဖစ္ပါတယ္.....
ေရြွစည္းခံုေစတီရဲ့ ဗိသုကာလက္ရာဟာ ေနွာင္းေခတ္ေစတီေတာ္ေတြရဲ့ စံနမူနာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္....

ေစတီေတာ္ႀကီးဟာ စတုန္းရန္းပံုသ႑ာန္ပႏက္(Square Plan)ရိွပါတယ္....
ေအာက္ေျခအနားတဖက္စီဟာ ၁၆၀ ေပ စီရွည္လ်ားပါတယ္.....

ေရြွစည္းခံုေစတီေတာ္ ပႏက္ပံု

(ဗိသုကာဌာန၊ရန္ကုန္နည္းပညာတကၠသိုလ္(၁၉၇၄)တြင္ တိုင္းတာေရးဆဲြသည္)

ျမင္မားတဲ့ ေလးေထာင့္ပစၥယံသံုးဆင့္ (Three Square Terraces)မွာ ေစတီေတာ္ႀကီးကို ပိုမုိျပီး ခန့္ျငားထည္၀ါေစပါတယ္....ေစတီေတာ္ႀကီးမွာ စုစုေပါင္း ဥာဏ္ေတာ္ (Total Height) မွာ ၁၆၀ ေပ ျမင့္မားပါတယ္.....

ေရြွစည္းခံုေစတီေတာ္ ေဘးတိုက္ျမင္ရပံု

(ဗိသုကာဌာန၊ရန္ကုန္နည္းပညာတကၠသိုလ္(၁၉၇၄)တြင္ တိုင္းတာေရးဆဲြသည္)

ပစၥယံတိုင္း၏ မ်က္ႏွာစာေလးဘက္စလံုး အလယ္တြင္ နတ္ေလွခါးမ်ား(Stairways)၊ မုခ္တန္ေဆာင္းမ်ား(Arches)၊ ေထာင့္တိုင္းတြင္ေထာင့္ေစတီရံမ်ား(Corner Stupas)၊
ေထာင့္ကလသအိုးမ်ား(Corner urns)၊ ေထာင့္ျခေသၤ့မ်ား(Corner figures of twin-bodied Lion) ႏွင့္ တန္ဆာဆင္ထားပါတယ္.....
ပစၥယံမ်ား၏ ပတ္ပတ္လည္တြင္ ၅၅၀ဇာတ္နိပတ္ (550 Jataka Plaques) သရုပ္ေဖာ္ထားသည့္ စဥ့္ကြင္းရုပ္ခ်ပ္မ်ားႏွင့္ အလွဆင္ျခယ္မွဴန္းထားပါတယ္.....
ပစၥယံမ်ားသံုးဆင့္လံုးမွာ ခိုနန္းႀကိဳးမ်ား (Projections)ႏွင့္ ပနံတင့္စြာ လွပေနပါတယ္.....

ေစတီေတာ္ႀကီးအား အေရွ့ေျမာက္ရင္ျပင္မွ ဖူးျမင္ရပံု (၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

ေလးေထာင့္ပစၥယံသံုးဆင့္ရဲ့အထက္မွာ ရွစ္ေျမွာင့္ပစၥယံ(Octagonal Terrace) တဆင့္၊ စက္၀ိုင္းပံုပစၥယံ (Circular Terrace) တဆင့္ စီျပီးလ်င္ႀကီးမားတဲ့ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႀကီး ( Bell-Shaped Dome) ကို ဘီလူးပန္းကိုက္(Ogres holding festoons in the mouths) ၊ ရင္ဖဲြ့စည္း(Belt)၊ စိန္ေတာင္ (Dado)၊  ပန္းဆဲြမ်ား (Friezes) ႏွင့္အတူ တင့္တယ္စြာ တန္ဆာဆင္ထားပါတယ္.....

ေစတီေတာ္ႀကီးအား အေရွ့ေျမာက္ရင္ျပင္မွ ဖူးျမင္ရပံု (၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

၄င္းတို့အထက္တြင္ ေဖာင္းရစ္(Conical Spire)၊ ငွက္ေပ်ာဖူး(Banana Bud)၊ ထီးေတာ္(Umbrella or the crown) ၊ ငွက္မ်က္နားေတာ္(the Vane)၊ စိန္ဖူးေတာ္ (Diamond Bud)တို့ႏွင့္ ေစတီေတာ္အဂၤါရပ္ မ်ားႏွင့္ ျပည့္စံုစြာ ပါရိွပါတယ္.....

ေစတီေတာ္ႀကီးအား တတိယပစၥယံ နတ္ေလွခါးမွ ဖူးျမင္ရပံု (၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ေစတီေတာ္၏ ေခါင္းေလာင္းေတာ္ႏွင့္ အေပၚပိုင္းအား ဖူးျမင္ရပံု (၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

၄င္းအျပင္ ေစတီေတာ္ တတိယပစၥယံမွႀကည့္လ်င္ ပရ၀ုဏ္အတြင္းရိွ ေစတီပုထိုး သိမ္ဇရပ္ အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ရွဳခင္းမ်ားကိုလည္း သာယာဖြယ္ ေတြ့ျမင္ခံစားႏိုင္ပါတယ္.....

အေရွ့ဘက္အာရံုခံတန္းေဆာင္းႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ ေစတီပုထိုး သိမ္ဇရပ္မ်ား (၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

အေရွ့ေတာင္ဘက္ရိွ အလွဴခံမ႑ပ္ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ ေစတီပုထိုး သိမ္ဇရပ္မ်ား (၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

တတိယပစၥယံမွ ေတြ့ျမင္ႏိုင္သာ တုရင္ေတာင္စြယ္ေတာ္ျမတ္ေစတီေတာ္ ႏွင့္ နန္းျမင့္ေမ်ွာ္စင္(၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

တတိယပစၥယံ စႀကၤပတ္လမ္း (၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

အေနာက္ေျမာင့္ေထာင့္ရိွ သိမ္ဇရပ္မ်ားႏွင့္ အတူ ေနာက္ခံဧရာ၀တီျမစ္ (၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

 ေစတီေတာ္ႀကီးပရ၀ုဏ္ အတြင္းတြင္လည္း  ျမန္မာဗိသုကာလက္ရာမ်ားႏွင့္ တန္ဆာဆင္တည္ေဆာက္ ထားေသာ ေစတီ ပုထိုး တန္ေဆာင္း သိမ္ ဇရပ္မ်ားစြားတို့ကိုလည္း အံ့မခန္းဖြယ္ ျမင္ေတြ့ႏိုင္ပါတယ္.....

အေရွ့ဘက္ေႀကးဂူတိုက္(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ေျမာက္ဘက္ေႀကးဂူတိုက္အနီးရိွ ေရွးေဟာင္းသစ္သားတန္ေဆာင္း(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ရပ္ေတာ္မူတန္ေဆာင္း(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ရပ္ေတာ္မူတန္ေဆာင္းအတြင္း အလွဆင္ထားေသာ သစ္သားမ်က္ႏွာက်က္(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ေလ်ာင္းေတာ္မူ အုတ္တန္းေဆာင္း (၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

အလွဴခံဌာန ႏွင့္ ထီးေတာ္ေဟာင္းျပခန္း(၂၀၁၀၊စက္တင္္ဘာ)

ေတာင္ဘက္ေႀကးဂူတိုက္အနီးရိွ ရုပ္စံုတန္ေဆာင္း(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ရုပ္စံုတန္ေဆာင္းအတြင္းရိွ  သစ္သားပန္းပုလက္ရာမ်ားႏွင့္ မွန္စီေရြွခ်တိုင္ႀကီးမ်ား(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

အေနာင္ေတာင္ေထာင့္ရိွ သူအိုသူနာတန္ေဆာင္း(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

သူအိုသူနာတန္ေဆာင္းအတြင္းရိွ ရုပ္ႀကြမ်ား(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ေတာင္ဘက္ေစာင္းတန္းအနီးရိွ စႀကၤဦးဂူဘုရား(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

အရွ့ပနက္သဲဂူဘုရား(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ရွင္ဥပဂုတၱ အုတ္တန္ေဆာင္း(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ေစတီေတာ္ႀကီး၏ ပံုရိပ္ကို ဖူးေျမာ္ႏိုင္ေသာ ေရခ်ိန္တြင္း(၂၀၁၀၊ စက္တင္ဘာ)

ေစတီေတာ္ႀကီး၏ ပထမဆြမ္းဦးသပိတ္မ်ား (၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ရင္ျပင္ေတာ္ရိွ ေခါင္းေလာင္းတန္းမ်ား(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

ရင္ျပင္ေတာ္တစ္ေနရာမွာ..(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

တစ္ႏွစ္ပတ္လံုးပြင့္သည္ အဆိုရိွေသာပန္းခေရပင္(၂၀၁၀၊စက္တင္ဘာ)

မည္သို့ပင္ဆိုေစကာမူ.......

ေ၇ြွစည္းခံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးနွင့္တကြ ပရ၀ုဏ္အတြင္းရိွ ေစတီပုထိုး တန္ေဆာင္း သိမ္ဇရပ္အမ်ိဳးမ်ိဳးတို့၏

ဗိသုကာလက္ရာမ်ားမွ ေဖာ္ျပမကုန္ႏိုင္ေအာင္မ်ားျပားလွပါတယ္...

ခင္မင္ရေသာ မိတ္ေဆြမ်ားအေနႏွင့္ ပုဂံကို ေရာက္လ်င္ ေရြွစည္းခံုေစတီေတာ္ႀကီးကို သြားေရာက္ဖူးေျမာ္ျပီး ျမန္မာ့ဗိသုကာလက္ရာမ်ားကို ေလ့လာခံစားလွည့္ႀကပါလို့ ဖိတ္ေခၚရင္း.......

(*Project အတူတူလုပ္ခဲ့ႀကတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေတြကိုလည္း အထူးေက်းဇူးတင္ပါတယ္)

(ဆန္းစေေန၀န္း)